سرطان تخمدان؛ یک قاتل خاموش

ساخت وبلاگ

هرکسی ممکن است در طول زندگی بیماری را تجربه کند، اصلا مگر می شود کسی بیمار نشود؟ بیماری گاهی با چراغ خاموش و گاهی پر سر و صدا خودش را به ما نشان می دهد. گاهی به موقع به دادش می رسیم اما گاهی اوقات آنقدر برای مراجعه به دکتر این پا و آن پا می کنیم که بیماری ما را از پا در می آورد.

شاید هیچ کدام ما تصور نکنیم که یک نفخ ساده یا علائم گوارشی زنگ هشداری برای سرطان باشد. حتی شاید تصور نکنیم سال ها با این دردها زندگی کرده ایم بدون آنکه بدانیم شاید سرطان بدخیمی مثل سرطان تخمدان علت اصلی دردهای مبهم ماست.

خبرهای زیادی می شنویم یا می خوانیم که زنان بسیاری به علت ابتلا به سرطان های دستگاه تناسلی و البته تشخیص دیرهنگام جان خود را از دست می دهند. ممکن است این به ذهن تان برسد که فرد یکباره بیمار شد و از پا درآمد، درحالی که حقیقت چیز دیگری است.

بیماری رفته رفته پیشرفت می کند و کسی می تواند آن را به زانو درآورد که زودتر از آن مطلع شود و درمان را آغاز کند. برای اینکه با بیماری بدخیم و معمولا کم علامت سرطان تخمدان آشنا شوید با دکتر فریبا الماسی، جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی و فوق تخصص جراحی لاپاراسکوپی گفت وگو کردیم. آگاهی می تواند کمک بسیاری به درمان کند؛ پس به جای نگرانی درباره این بیماری، این مطلب را از دست ندهید.

سرطان تخمدان، بدخیم ترین سرطان زنانه

دکتر الماسی درباره سرطان تخمدان می گوید: سرطان تخمدان بدخیم ترین سرطان دستگاه تناسلی زنان است و این نوع بیماری یک سوم سرطان های دستگاه تناسلی زنان را در بر می گیرد. هفتمین سرطان شایع در دنیا، سرطان تخمدان بوده که پنجمین علت مرگ و میر در خانم ها نیز محسوب می شود. تومورهای تخمدان معمولا از خود تخمدان ناشی می شوند اما درصد کمی از این بیماری ناشی از متاستاز اندام های دیگر هستند، یعنی اندام های دیگر درگیر سرطان هستند و تخمدان را هم درگیر می کنند.

شایع ترین سرطان هایی که ممکن است به تخمدان متاستاز داشته باشند، تومورهای پستان و دستگاه گوارش است. یک درصد خانم ها در طول عمر به سرطان تخمدان مبتلا می شوند و متاسفانه در دو سوم موارد زمانی بیماران مراجعه می کنند که علائم پیشرفت کرده و درمان چندان موفق نخواهد بود. البته به هر حال درمان انجام می شود.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا هستند

برخی افراد احتمال ابتلای بیشتری نسبت به سرطان تخمدان دارند. افرادی که در سن پایین تری به بلوغ رسیده و عادت ماهانه می شوند و از طرفی خانم هایی که در سنین بالاتری یائسه می شوند جزو این دسته از افراد هستند. یعنی هرچه زمان بین شروع عادات ماهانه و یائسه شدن بیشتر و تعداد دفعات تخمک گذاری بیشتر باشد احتمال ابتلا به سرطان تخمدان بیشتر خواهد بود. این دوعامل، یعنی بیشتر بودن فاصله بین شروع عادات ماهانه و یائسه شدن همچنین تعداد دفعات تخمک گذاری عوامل مهمی در ایجاد سرطان تخمدان به شمار می روند. همین طور هرچه تعداد زایمان ها کمتر باشد، احتمال ابتلا به سرطان تخمدان بیشتر است.

این ارتباط به این دلیل است که در ۹ماهه بارداری و گاهی در دوران شیردهی، تعداد دفعات تخمک گذاری در طول دوران عمر کمتر می شود، بنابراین احتمال ابتلا نیز کمتر خواهد بود. شیردهی هم می تواند بر احتمال ابتلا به این بیماری موثر باشد زیرا در این دوران، تخمک گذاری کمتر یا قطع خواهد شد. کسانی که نازا هستند و در تمام دوران عمر تخمک گذاری انجام می شود (یعنی ۹ماهه بارداری که نقش محافظت کننده و کاهش تخمک گذاری برای خانم ها محسوب می شود، حذف شده است) نیز بیشتر درمعرض ابتلا به سرطان تخمدان قرار دارند. از طرفی خانم هایی که از قرص های ضدبارداری استفاده می کنند (به دلیل جلوگیری از تخمک گذاری) تعداد دفعات تخمک گذاری کمتری خواهند داشت و به احتمال کمتری به این بیماری مبتلا خواهند شد. ژنتیک نیز در ابتلای افراد به این بیماری نقش دارد. به این معنی که افرادی که زمینه ژنتیکی برای ابتلا به سرطان تخمدان دارند؛ یعنی اقوام درجه اول مثل مادر، مادر بزرگ، خواهر و... به این سرطان مبتلا بوده اند نیز بیشترین احتمال ابتلا را خواهند داشت.

باید بدانید که ۵ تا ۱۰درصد ابتلا به سرطان تخمدان، علت وراثتی دارد. حتی گاهی به کسانی که در خانواده شان سابقه ابتلا به سرطان تخمدان وجود دارد، توصیه می کنیم بررسی های ژنتیکی انجام دهند تا اگر به لحاظ آن ژن خاص مثبت بودند اقدامات لازم را برای پیشگیری انجام دهند. زمانی که براساس بررسی های ژنتیکی احتمال ابتلا به این بیماری بالا باشد، گاهی اوقات پس از بارداری و زمانی که دیگر نیازی به زایایی برای خانمی وجود نداشته باشد، حتی تخمدان را برمی دارند تا از ابتلا به این سرطان پیشگیری شود.

علائمی که جدی نمی گیریم

در ۸۰درصد موارد علائم سرطان تخمدان پس از یائسگی بروز می یابد که در اکثر مواقع هم این علائم به صورت مبهم است. ممکن است بیمار سال ها از نفخ شکم یا دردهای گوارشی رنج ببرد و برای این منظور به پزشک داخلی مراجعه کند. حتی ممکن است سال ها تحت درمان های گوارشی قرار گیرد در حالی که منشا اصلی درد، همان سرطان تخمدان است، بنابراین اولین علائم ممکن است به صورت نفخ شکم و علائم گوارشی بروز یابد.

مورد بعدی این است که ممکن است بیمار به علت تب های طولانی و بدون علت، کاهش وزن شدیدی داشته باشد. یعنی فرد بدون اینکه رژیم بگیرد یا ورزش خاصی انجام دهد در ماه های اخیر دچار کاهش وزن شدیدی (۵ تا ۱۰کیلو و حتی بیشتر) می شود. تب و کاهش وزن یکی از علائم همه سرطان ها هنگام شروع بیماری است تا آنجا که ممکن است بیماری علامت دیگری غیر از این دو مورد را نشان ندهد، بنابراین باید به این دو مورد توجه ویژه ای داشته باشید.

گاهی ممکن است توده بزرگ شده و به دور خود بپیچد که باعث دردهای شکمی می شود. به علاوه گاهی هم ممکن است شکم بیماران به علت حجم توده یا جمع شدن مایعات در بدن، بزرگ شود، بنابراین بزرگ شدن شکم و دردهای شکمی هم می تواند به عنوان علائم این بیماری درنظر گرفته شود. گاهی در مواردی خاص حتی ممکن است بیمار بتواند توده ها را به دلیل بزرگ شدن زیاد لمس کند. حتی گاهی تومور به دلیل بزرگی بر روده ها فشار آورده و باعث یبوست می شود. البته این مورد کم اتفاق می افتد که بیمار آنقدر دیر مراجعه کند که توده تا این حد بزرگ شده باشد.

سرطان تخمدان از چه سنی بروز می کند؟

شایع ترین سن ابتلا به سرطان تخمدان بین ۵۶ تا ۶۰ سالگی است اما در هر سنی ممکن است ابتلا وجود داشته باشد. حدود ۸۰ درصد در سنین یائسگی یعنی بین ۵۶ تا ۶۰سالگی، یک درصد موارد قبل از ۲۱سالگی و بقیه موارد هم بین ۵۶ تا ۶۵ سالگی ابتلا به سرطان تخمدان وجود دارد.

آیا می توان سرطان تخمدان را درمان کرد؟

درمان اصلی سرطان تخمدان جراحی و برداشتن تومور است، حتی اگر به اندام های دیگر متاستاز داده باشد. جراح سعی می کند تا آنجا که ممکن است تومور را به طور کامل بردارد، اما در برخی موارد ممکن است چسبندگی تومور به اندام دیگر وجود داشته باشد. با این حال تمام تلاش جراح این است که تا حد امکان تمام تومور را بردارد.

هرچه مقدار بیشتری از تومور برداشته شود و مقدار کمتری داخل شکم باقی بماند، احتمال موفقیت درمان بیشتر خواهد بود. در کنار جراحی و براساس آزمایشات پاتولوژی، متخصص زنان تصمیم می گیرد که چند دوره شیمی درمانی هم بعد از جراحی انجام شود. بنابراین در همه موارد نیازی به شیمی درمانی نیست، یعنی کسانی که زود مراجعه کرده و بیماری گسترش نیابد معمولا نیازی به شیمی درمانی ندارند.

روشی برای غربالگری سرطان تخمدان وجود دارد؟

در برخی موارد روش هایی برای غربالگری و تشخیص به موقع سرطان ها وجود دارد که با استفاده از آن تشخیص زودتر و درمان موفق تر خواهد بود. مثلا برای غربالگری و تشخیص به موقع سرطان پستان ماموگرافی و برای سرطان دهانه رحم روش پاپ اسمیر وجود دارد. اما متاسفانه تا به حال هیچ روش قابل اعتمادی برای غربالگری سرطان تخمدان پیدا نشده است. با این حال با استفاده از روش های دیگر می توان از عدم بیماری مطمئن شد.

توصیه می کنیم تمام خانم ها به طور سالانه توسط متخصص معاینات دستگاه تناسلی را انجام دهند. در این معاینات، سایز رحم و تخمدان ها بررسی می شود که اگر علائمی وجود داشته باشد در مراحل اولیه برای معاینات بعدی فرستاده می شوند. گاهی اوقات در همین معاینات تومور تخمدان با لمس توسط پزشک تشخیص داده می شود. به کسانی که سابقه ژنتیکی ابتلا به سرطان تخمدان در افراد درجه اول خانواده دارند، توصیه می شود علاوه بر معاینات سالانه دستگاه تناسلی که همه خانم ها انجام می دهند، سونوگرافی واژینال هم اضافه شود. در سونوگرافی واژینال، سایزهای بسیار کوچک تومور هم تشخیص داده می شود و این یعنی تشخیص در مراحل بسیار اولیه بیماری. آزمایش تومور مارکر هم مورد دیگری برای تشخیص است و به این ترتیب عمل می کند که ماده ای که به علت تومور در سطح خون افزایش پیدا می کند را اندازه می گیرد.

براساس میزان این ماده د ر خون می توان به وجود تومور مشکوک شد و آزمایشات بعدی را تجویز کرد، بنابراین معاینات سالانه دستگاه تناسلی برای تمام خانم ها و سونوگرافی واژینال و آزمایش تومور مارکر برای کسانی که سابقه ژنتیکی دارند، در حال حاضر روش هایی برای غربالگری سرطان تخمدان هستند. البته همان طور که گفته شد هیچ کدام اینها روش های قطعی نیستند اما اگر در این بررسی ها مورد مشکوکی وجود داشته باشد، بررسی های بیشتر و آزمایشات تکمیلی لازم می شود.

سارا میرشجاعی

مقالات بروز کشوری...
ما را در سایت مقالات بروز کشوری دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : محمد رضا جوادیان maghale بازدید : 158 تاريخ : يکشنبه 29 فروردين 1395 ساعت: 13:28

خبرنامه