آن شب قدرکه این تازه براتم دادند/ از عظمت شب قدر چه میدانید؟

ساخت وبلاگ
آن شب قدرکه این تازه براتم دادند از عظمت شب قدر چه میدانید

در لغتنامه دهخدا درباره معنای قدر آمده است قدر به معنی تقدیر و اندازه گیری است عطاء از ابن عباس روایت کند که خداوند سرنوشت همه چیز از باران و روزی و زنده کردن و میراندن در آن سال را در این شب معین و مقدر فرمود وراق گوید لیله قدر یعنی شب عظمت و شرف ابوبکر وراق گوید از شرف این شب همین بس که کتاب با قدر و منزلتی به زبان پروردگار با قدر و عظمتی به امت با قدر و قیمتی در این شب فرستاده است و شاید به همین جهت است که لفظ قدر در سوره قدر 3 مرتبه تکرار شده است

شب قدر از شب های با فضیلت است و آنچه از قرآن کریم و روایات اسلامی استفاده می شود، این شب عزیز در ماه مبارک رمضان است. در همین شب است که قرآن کریم بر قلب مقدس پیامبر(ص) نازل شده است. البته باید به این نکته اشاره کرد که ممکن است برای بعضی این پرسش پیش آید که مگر در بیست و هفتم رجب قرآن به رسول اکرم(ص) نازل نشده است؟

کوتاه و گذرا باید گفت: در ماه رجب جبرئیل بر آن بزرگوار ظاهر شده و او را به رسالت و بعثتش خبر داده ولی نزول قرآن از شب قدر آغار شده است؛ چون (وحی) بتدریج و تأنی بر آن حضرت فرود می آمد. (تفسیر نوین، محمد تقی شریعتی صفحه 276) و نیز مفسران می گویند که قرآن مقدس یک نزول دفعی و یک نزول تدریجی داشته است. «نزول دفعی» آن در ماه رمضان و شب قدر بوده که بر قلب نورانی رسول خدا(ص) نازل شده است و «نزول تدریجی» بتدریج در مناسبت های مختلف بر نبی اکرم(ص) نازل شده است.

شب قدر کدام شب است؟

در اینکه شب قدر چه زمانی است اختلاف وجود دارد. بعضی آن را در شب هفدهم و برخی هم در شب های نوزدهم، بیست ویکم و بیست وسوم و اهل تسنن نیز در شب بیست وهفتم ماه رمضان دانسته اند. در روایتی از امام صادق(ع) نقل شده است که فرمود: «تقدیر مقدرات در شب نوزدهم و تحکیم آن در شب بیست ویکم و امضای آن در شب بیست وسوم است.» (تفسیر نمونه، جلد 27 صفحه 189، به نقل از نورالثقلین، جلد 5 صفحه 626، حدیث 62)

شاید یکی از عللی که شب قدر به طور دقیق معلوم نیست که کدام یک از شب های یاد شده است، این باشد که: حکمت الهی بر این تعلق گرفته که مردم همه شب های پرفیض ماه رمضان را به احتمال (شب قدر) به اندازه توان و استطاعت خود، احیا بدارند و به نماز و عبادت و دعا و تلاوت قرآن بپردازند و از گناهان (معاصی) برکنار باشند.

ولی آنچه از روایات اسلامی استفاده می شود، شب قدر در دهه آخر ماه رمضان است و این شب قدر در ادیان و امت های قبل از اسلام نبوده و از مواهبی است که خدای متعال برای امت حضرت محمد(ص) قرار داده است.

در این شب مبارک و پر از برکات و فرمان آفریدگار جهان، فرشتگان فوج فوج از آسمان به زمین می آیند، درحالی که به بندگان مؤمن سلام می کنند، مقدرات یکساله بندگان را ثبت می نمایند. «البته تقدیر الهی به وسیله فرشتگان برطبق شایستگی ها و لیاقت های افراد و میزان ایمان و تقوا و پاکی نیت و اعمال آنهاست» (همان مدرک، صفحه 187)

در این شب قدر که قرآن مقدس می فرماید: «خیر من الف شهر» بالاتر و بهتر از هزار ماه است، مردم خداجوی و مسلمان به نماز و دعا و نیایش و تضرع و استغفار به درگاه الهی روی آورده و از گناهان و معاصی اظهار ندامت و پشیمانی می کنند و چه زیبا است که در این شب پربرکت که براثر لیاقت ها و شایستگی های افراد، سرنوشت یک ساله آنها مقدر می شود، این شب نورانی که سراسرش نور و پاکی است، بیدار بوده و به عبادت و دعا به صبح برسانند که مبادا در حال خواب و بی خبری باشند.

1. از رسول خدا(ص) روایت شده است که فرمود: «هرکس شب قدر را به پا دارد و مؤمن باشد و معتقد به روز جزا؛ خدای متعال گناهان او را بیامرزد» و در روایت دیگر است که: «شیطان در این شب بیرون نمی آید و نمی تواند کسی را آزار برساند.»

(تفسیر منهج الصادقین، ملافتح الله کاشانی، جلد 10، صفحه 308)

2. امیرالمؤمنین علی(ع) فرمود: «فاطمه(س) به هیچ یک از خانواده اش اجازه نمی داد آن شب قدر را بخوابند و خواب آلودگی آنان را با غذایی اندک درمان نمود و می گفت: محروم کسی است که از خیر این شب بی بهره بماند.» (دعائم الاسلام، القاضی نعمان بن محمد، جلد 1،صفحه 282)

شب نواختن بندگان:

در تفسیر خواجه عبدالله انصاری آمده است: در شب قدر «جنات عدن و فرادیس اعلی» درها را باز نهاده و ساکنان جنت الخلد برکنگره ها نشسته و ارواح انبیاء و شهدا در علیین فراطرب آمده، نسیم روح ازلیت از جانب قربت به دل دوستان می دمد، ... و خطاب می آید: کجایند جوانمردان شب خیزان که در آرزوی مواصلت ما، بی خواب و بی آرام بوده اند و در راه عشق ما، شربت بلا نوشیده اند تا ما خستگی ایشان را مرهم نهیم؛ و اندر این شب قدر، ایشان را با قدر و منزلت بازگردانیم که امشب، شب نواختن بندگان است، وقت قبولی توبه عاصیان است، موسم و میعاد آشتی جویان است، هنگام ناز عاشقان و راز محبان است و گفته اند: رب العالمین در دو وقت بندگان را بر فرشتگان عرضه می کند، یکی در موسم عرفات که حاجیان احرام گرفته اند، دیگر شب قدر بندگان را بر فرشتگان جلوه کند؛ زیرا که در این شب مطیعان در طاعت بیفزایند، عاصیان از معصیت بازگردند، از دست ها بوی تسبیح آید. امشب مقربان آسمان، سلام حق به بندگان می رسانند و آثار رحمت بر سر امت محمد(ص) می افشانند. طاعات با تقصیر می پذیرند و معاصی بی شمار می آمرزند. (کشف الاسرار وعدهٔ الابرار (معروف به تفسیر خواجه عبدالله انصاری) جلد 10، صفحه 565)

ما نیز در شب های پرفیض قدرکه ابواب رحمت الهی به روی بندگانش باز است با دلی پاک و نیتی خالص و دیدگان اشک آلود، دست به دعا برداریم و از خدای مهربان ملتمسانه بخواهیم که ما را در این شب عزیز و مبارک از خلعت رحمتش نصیبی بدارد و گناهان ما را ببخشاید و بر بینش های اسلامی ما بیفزاید و توفیق بندگی و برکناری از معاصی را به ما عنایت کند و دل های ما را به نورانیت قرآن و ایمان و تقوا و محبت اهل بیت عصمت و طهارت(ع) روشن سازد و سرنوشت یک ساله ما را نیکو بدارد و فرج آخرین ذخیره دودمان رسالت و اصلاحگر واقعی جهان و احیاکننده احکام مترقی قرآن حضرت ولی عصر(عج) را نزدیک فرماید.

* بیتی از حافظ:

چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی/ آن شب قدر که این تازه براتم دادند

مصطفی قنبرپور

پژوهشگر حوزه دین

مقالات بروز کشوری...
ما را در سایت مقالات بروز کشوری دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : محمد رضا جوادیان maghale بازدید : 140 تاريخ : پنجشنبه 25 خرداد 1396 ساعت: 8:43

خبرنامه