ماجرای ولیعهد جدید عربستان و احتمال کناره گیری ملک سلمان

ساخت وبلاگ
ماجرای ولیعهد جدید عربستان و احتمال کناره گیری ملک سلمان

اطلاعات نوشت محمد بن سلمان ولیعهد جدید سعودی سودای جانشینی پیش از موءد را در سر دارد ملک سلمان پدرش نیز در حال آماده کردن شرایط سیاسی و اجتماعی عربستان به منظور بر تخت نشستن نخستین نوه عبدالعزیز است

محمد بن سلمان تا دوسال قبل برای کمتر کسی در خارج ازعربستان شناخته شده بود اما اکنون پسر جوان سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان، با اقدامی که برای اولین بار در تاریخ این کشور صورت می گیرد تاج و تخت را که از زمان تأسیس پادشاهی آل سعود از برادر به برادر منتقل می شد، از پدر تحویل گرفته است.

محمد، بزرگترین فرزند همسر سوم ملک سلمان فهدهٔ بنت فلاح بن سلطان بن حثلین است. وی از دانشگاه ملک سعود در شهر ریاض لیسانس حقوق گرفت و بلافاصله وارد حکومت شد. وی در سال در 24 سالگی مشاور ولیعهد (پدرش) شد که آن زمان استاندار ریاض بود. بن سلمان از تنها همسرش چهار فرزند، دو دختر و دو پسر دارد. ولیعهد جوان سعودی برخلاف بسیاری از دیگر مردان در این کشور، بنا به گفته خودش، تک همسری را برگزیده است. ورود بن سلمان به عرصه قدرت، حدود چهار سال پیش بود، وقتی به عنوان رئیس دفتر ولیعهد با رتبه وزیر انتخاب شد. پدرش که آن زمان ولیعهد بود، درسال 2013 (1393) با مرگ ملک عبدالله، پادشاه عربستان شد. بعد از به قدرت رسیدن سلمان، محمد به عنوان وزیر دفاع، رئیس دفتر پادشاهی و مشاور ویژه پدرش با رتبه وزیر تعیین شد ودر سال 2015 با دستور پادشاه به عنوان جانشین ولیعهد برگزیده شد؛ وبالاخره در21 ژوئن 2017 جانشین ولیعهد عربستان که پله های ترقی را یکی پس از دیگری با سرعت نجومی طی کرده بود، با دستور پدر، محمد بن نایف ولیعهد این کشور و بزرگترین رقیب خود را از سر راه برداشت تا علاوه بر سمت های قبلی به عنوان ولیعهد رویای پادشاهی را محقق شده ببیند .

با دستور جدید پادشاه سعودی، بند «ب» در ماده پنج اساسنامه حکومتی عربستان نادیده گرفته شده است. در این بند آمده است که منصب پادشاهی عربستان تا پیش از فوت تمامی فرزندان پسر عبدالعزیز بن عبدالرحمن فیصل آل سعود، بنیانگذار پادشاهی سعودی از برادر بزرگتر به برادر کوچکتر به ارث می رسد. بنابراین این اولین بار در تاریخ عربستان از زمان تأسیس پادشاهی آل سعود است که قدرت بطور عمودی از پدر به پسر منتقل می شود.این تغییر و تحول با توجه به اینکه پادشاه سعودی دارای سن و سال بالایی است و درعین حال از بیماری های مختلفی رنج می برد، اهمیت بسیاری دارد. البته پیش از این نیز نفوذ و اثرگذاری محمد بن سلمان در سیاست داخلی و خارجی عربستان به خوبی مشهود بود؛ اما رسمیت یافتن جانشینی او به عنوان ولیعهد، مشروعیت بخشی اساسی به همه آن چیزی است که تاکنون درجریان بوده و به احتمال زیاد ادامه خواهد یافت .ازآن جایی که محمد بن نایف ازهمه مناصب خود علاوه بر ولیعهدی کنار گذاشته شد به نظر می رسد که هدف ملک سلمان خلع ید کامل محمد بن نایف و قطع ارتباط کامل او با دستگاه های حکومتی بود تا هیچ قدرتی برای مقابله با بن سلمان، نداشته باشد و از همین رو نمی توان تصور کرد که مسأله ولیعهدی محمد بن سلمان بدون حمایت های خارجی صورت گرفته باشد و جای هیچ شکی نیست که در پشت پرده، حمایت های بی دریغ آمریکا نهفته است. کارشناسان امورعربستان عقیده دارند که ولیعهدی بن سلمان نتیجه پروژه ای دو ساله بود و ارتقای تدریجی پست های سیاسی و نظامی وی نشان می دهد که برنامه بلند مدتی برای ایجاد زمینه های لازم برای پادشاهی بن سلمان انجام شده است. از آنجا که بن نایف با تمامی طرح های بزرگ بن سلمان از جمله حمله به یمن، رویکرد اقتصادی 2030 و طرح محاصره قطر مخالف بود، برکناری وی نیازمند مقدمات داخلی و بین المللی بود که با توجه به سفر دونالد ترامپ به عربستان بهترین موقعیت برای این برکناری فراهم شد .محمد بن سلمان بانی پروژه هزاران میلیاردی 'چشم انداز 2030' و مبتکر تأسیس 'بزرگ ترین صندوق سرمایه گذاری دولتی جهان' به ارزش 2 تریلیون دلار است. عربستان سعودی در نظر دارد با این طرح بلندپروازانه وابستگی خود به درآمد نفتی را در دهه های آتی به شکل چشمگیری کاهش داده و جامعه را مدرنیزه کند.مجتهد فعال افشاگری سعودی با اشاره به تغییرات صورت گرفته درهرم قدرت عربستان اعلام کرد که شاه عربستان به زودی به نفع پسرش از قدرت کناره گیری خواهد کرد.عبدالباری عطوان سردبیر «رای الیوم» نیزعقیده دارد که ملک سلمان به زودی به نفع پسرش کنار خواهد کشید. به گفته وی نوادگان عبدالعزیز از مدتها قبل به دلیل کهولت فرزندان عبدالعزیز خواستار انتقال قدرت از فرزندان به نوادگان بودند اما انتخاب محمد بن سلمان که تنها 32 سال دارد، جای تعجب دارد درحالی که نوادگان با تجربه تر و بالغ تری نظیر محمد بن نایف، بندر بن سلطان، متعب بن عبدالله و ترکی الفیصل درخاندان آل سعود حضور دارند.این موضوع سبب شد با وجود تلاشی که حکومت سعودی برای به تصویر کشیدن بیعت آرام شاهزادگان سعودی با محمد بن سلمان انجام دهد، خیلی زود نشانه های مخالفت آشکار شد و در اولین واکنش داخلی موج اعتراض ها و نارضایتی ها را میان شاهزادگان سعودی به دنبال داشت.به گزارش پایگاه خبری العهد، 21 شاهزاده سعودی که خود از مقامات بلندپایه عربستان به شمار می روند با نوشتن نامه ای به پادشاه نسبت به پیامدهای خطرناک این امر بر آینده حاکمیت آل سعود درعربستان و ایجاد شکاف و اختلاف در میان سران سعودی و فروپاشی رژیم حاکم بر این کشور هشدار دادند. آنها تاکید کردند که انتخاب محمد بن سلمان به عنوان شاه آینده این کشور حاکمیت آل سعود را با آینده مبهم روبرو خواهد کرد و با نظام و ساختار بیعت در خاندان حاکم برعربستان منافات دارد. این مخالفت رسمی شاهزاده های سعودی با ولیعهدی محمد بن سلمان اقدام بی سابقه ای در ساختار حکومتی آل سعود به شمار می رود.روزنامه انگلیسی گاردین در تحلیلی با اشاره به اینکه خاندان آل سعود از این اقدام ملک سلمان شوکه شده اند، نوشت : به نظر می رسد که محمد بن سلمان به آسانی نمی تواند کرسی پادشاهی آل سعود را از آن خود کند و حتی اگر به عنوان پادشاه جایگزین پدرش شود مانند پدر و عموهای خود دوران آرام و بدون چالش از جانب شاهزادگان دیگر را سپری نخواهد کرد.برخی کارشناسان نیز از احتمال تشدید اعتراضات مردمی درعربستان خبر می دهند؛ سعد الدوسری از شخصیت های دانشگاهی مخالف حکومت سعودی در صفحه توئیتر خود با حمله شدید به بن سلمان تاکید کرد که وی عروسکی در دست حاکمان امارات است و منطقه را به جهنم تبدیل خواهد کرد.الدوسری انتخاب بن سلمان را آغازی برای سرنگونی آل سعود توصیف کرد و نوشت : انقلاب برای ریشه کن کردن آل سعود در راه است و خرس خودسر و خرابکار (بن سلمان) باعث این کار خواهد شد، اگر مردم قیام نکنند فجایع، جنگ ها و ماجراجویی های بیشتری انتظار عربستان را می کشد.

تغییرات عربستان پس از به قدرت رسیدن بن سلمان

خانم مضاوی الرشید حقوقدان مشهور و از مخالفان سرسخت حکومت عربستان در سایت امریکایی «میدل إیست آی» توضیح می دهد که این کشور پس از تعیین محمد بن سلمان به عنوان ولیعهد شاهد چهار تغییر خواهد بود.به گفته الرشید، بن سلمان نه مرد صلح طلبی است و نه سیاستمدار باهوشی بنابراین انتظار می رود کشور را با شیوه مشت آهنین اداره کند؛ سیاست های اقتصادی اشتباه در پیش گیرد و برای محقق کردن رویاهایش حتی منطقه را به آتش بکشد. این مخالف سعودی افزود: سوال مهمی که هنوز بی پاسخ مانده این است که با وجود این که هیچ یک از پادشاهان سعودی تاکنون به طور داوطلبانه از تاج و تخت کناره گیری نکرده اند و حتی ملک سعود در سال 1964 در قصر خود محاصره و به یونان تبعید شد؛ آیا ملک سلمان بزودی و پیش از مرگ به نفع پسرش کناره گیری خواهد کرد یا خیر؟ به گفته وی با تعیین محمد بن سلمان شاهد چهار تغییر اساسی در عربستان خواهیم بود :

اول: حکومت به شیوه مشت آهنین و با خفه کردن صدای مخالفان اداره خواهد شد وهمزمان کمیته جدیدالتاسیس تفریحات و سرگرمی، آزادی های محدود فردی برای شهروندان سعودی بدون مزاحمت پلیس مذهبی تعریف خواهد کرد. معمولا نظام های دیکتاتوری برای پیشگیری از انفجار داخلی به مردم اجازه می دهند تا با تفریحات معینی که نظام تعیین می کند سرگرم شوند. زنان سعودی در دوره بن سلمان به نماد جدید فرهنگ مصرفی نوین در عربستان تبدیل خواهند شد و برای بزک کردن چهره حقوق انسان در این کشور بزودی به آنها اجازه رانندگی داده خواهد شد. همچنین انتظار می رود با بازگشت اتباع سعودی - که در سوریه و عراق به داعش پیوسته بودند - به کشورشان، بن سلمان با چالش های زیادی مواجه شود؛ همانطور که درسال 2001 (1380) بزرگترین بحران امنیتی تاریخ این کشور پس از بازگشت سعودی هایی که به القاعده در افغانستان پیوسته بودند، رخ داد .

تغییر دوم: ادامه سیاست های بی هدف اقتصادی در دوره بن سلمان که قادر نخواهد بود یک اقتصاد آزاد و شکوفا بدون وابستگی به درآمد نفتی تا سال 2020 (1399) و همچنین خصوصی سازی موسسات دولتی را محقق کند؛ و مهمتر از آن عرضه پنج درصد از سهام شرکت نفتی آرامکوی سعودی در بازارهای جهانی در ماه سپتامبر2017 (1396) است.

تغییرسوم: بن سلمان برای تبدیل عربستان به یک قدرت منطقه ای تاثیرگذار در جهان عرب در کنار ترکیه، ایران و رژیم صهیونیستی تلاش خواهد کرد. وی پیش از ولیعهدی در اظهاراتی که اعلان جنگ به شمار می رود ایران را تهدید کرده بود که جنگ را به داخل خاک این کشور می کشاند. این طور که به نظر می رسد ولیعهد جوان پیامدهای اظهارات جسورانه خود را به خوبی درک نمی کند و نقطه مشترک دیدگاه وی با گروه تروریستی داعش این است که هر دو فرقه گرا هستند و از این رو می توانند با هم همکاری کنند به خصوص پس از اینکه جاه طلبی های داعش درسوریه و عراق به پایان برسد، آن وقت است که بن سلمان به داعش دستور می دهد معرکه را به خاک ایران منتقل کند. عربستان با تشکیل یک ائتلاف اسلامی گسترده بر ضد ایران و قطر تلاش دارد خود را هر چه بیشتر به رژیم صهیونیستی نزدیک کند و بی گمان بن سلمان به همکاری محرمانه کشورش با تل آویو در مسائل امنیتی و اقتصادی ادامه خواهد داد.

تغییر چهارم: ادامه نزدیکی بن سلمان با دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا با امضای قراردادهای جدید خرید سلاح و دادن وعده افزایش سرمایه گذاری سعودی در آمریکا برای حفظ حمایت واشنگتن.به نوشته الرشید از آنجا که رفتارهای ترامپ نیز همچون بن سلمان غیرقابل پیش بینی است، انتظار می رود هر دو آنها تا تحقق اهداف داخلی و خارجی مورد نظر خود، به توافق صوری با یکدیگر ادامه دهند.

در خصوص رابطه عربستان با کشورهای اروپایی در دوره بن سلمان، به نظر می رسد ولیعهد جدید زمانی برای پرداختن به این موضوع ندارد. از نظر وی این قاره پیر، فقط مکانی برای سیاحت و گذراندن تعطیلات و همینطور خرید سلاح هایی است که دسترسی به آن در مکان دیگری ممکن نیست؛ از این رو کارخانه های ساخت سلاح در اروپا و حکومت های انگلیس و فرانسه برای جلب توجه این شاهزاده جوان تلاش زیادی خواهند کرد.محمد بن نایف ولیعهد سابق عربستان بیش از بن سلمان مورد علاقه انگلیس وفرانسه بود زیرا روابط خوبی با سرویس های جاسوسی غرب داشت؛ اما با وجود از دست دادن بن نایف، ترزا می نخست وزیر انگلیس که کشورش پس از خروج از اتحادیه اروپا با خطر بحران اقتصادی وسیاسی مواجه است، برای تحقق منافع اقتصادی به محمد بن سلمان ولیعهد جوان سعودی نیاز دارد .الرشید نتیجه گیری کرد که می توان گفت آینده عربستان با ولیعهدی بن سلمان پر از مشکل خواهد بود زیرا بن سلمان نه مرد صلح است ونه سیاستمدار کارکشته، او فکر می کند با پول می تواند همه مشکلات را حل کند، اما نمی بیند که نتوانسته است تا کنون با پول در جنگ ها و درگیری هایی که در منطقه به راه انداخته است پیروز باشد. به نظر می رسد وی با وجود ناتوانی درخاموش کردن آتش های شعله ور درمنطقه همچنان به آتش افروزی درمنطقه ادامه دهد.محمد بزی در نشریه آمریکایی آتلانتیک نوشته است: در دسامبر 2015 گزارش مهمی از سوی سرویس اطلاعات خارجی آلمان به رسانه های خبری درز کرد مبنی بر اینکه رهبران جدید عربستان سعودی درحال بی ثبات کردن خاورمیانه هستند. در این سند اطلاعاتی نوشته شده بود که ملک سلمان و مشاوران او سیاست خارجی محتاطانه دیرین آل سعود را با یک سیاست خارجی مداخله جویانه جایگزین کرده اند؛ از همین رو تحکیم قدرت در دستان بن سلمان می تواند به معنای مناقشه بیشتر و بی ثباتی بیشتر درمنطقه باشد. به گزارش خبرگزاری آلمان، کارشناسان امور کشورهای عربی و تحلیلگران سرویس اطلاعاتی آلمان، علاوه بر این به این نتیجه رسیده بودند که محمد بن سلمان طرفدار نوعی «سیاست فعال مداخله جویانه» است و تلاش می کند فضای تأثیرگذاری خود را درحوزه نظامی نیز گسترش دهد؛ امری که می تواند مناسبات با دولت های دوست و به ویژه دولت های متحد در منطقه را به خطر بیندازد.

امروزه سیاست خارجی عربستان سعودی در سایه قدرت بن سلمان، بیشتر به تقابل و استفاده از گزینه های نظامی در هرجایی که مقدور باشد، متمایل است. بسیاری از تحلیلگران و ناظران تصمیم های سرنوشت ساز عربستان در موضع گیری برابر تحولات منطقه را ناشی از رویکرد شخص شاهزاده بن سلمان می دانند. رویکردی که شاید شاخص ترین نمود بیرونی آن تشکیل ائتلاف نظامی عربی به رهبری عربستان و دخالت نظامی در جنگ داخلی یمن بود. اکنون با ولیعهدی بن سلمان به نظر می رسد، رویکردهای اخیر ریاض در مسائل منطقه ای و بین المللی به قوت خود ادامه پیدا کند و حتی تقویت شود .به نوشته روزنامه نیویورک تایمز شاهزاده بی تجربه و تشنه قدرت زمانی به ولیعهدی رسید که عربستان با بهای پایین نفت، رقابت با ایران و درگیری ها و تنش ها در خاورمیانه دست و پنجه نرم می کند و تصمیمات پیشین وی در منصب وزارت دفاع پیروزی چشمگیری برای کشورش به دنبال نداشته است ؛ بن سلمان نقش اصلی را در حمله به یمن ایفا کرد؛ جنگی که در دو سال اخیر پیشرفت کمی داشته و گروه های حقوق بشری به تبع آن، عربستان را به کشتار شهروندان یمنی متهم کرده اند. مواضع افراطی و لحن تند پادشاه آینده عربستان در مورد ایران نیز شهرت دارد. او ایران را متهم به تلاش برای تسلط بر جهان اسلام کرد. وی چند هفته پیش درمقام وزیردفاع در مصاحبه با شبکه تلویزیونی «ام بی سی» عربستان با لفاظی علیه ایران و بیان اینکه ریاض قصد دارد نبرد را به داخل مرزهای ایران بکشاند، تلاش کرد تا این پیام را به آمریکایی ها مخابره کند که حامی یکی از اصلی ترین سیاست های آنها یعنی مقابله با ایران است. بن سلمان درحقیقت به آمریکا این پیام را داد که ایران هراسی جزو اولویت های اصلی وی در صورت پادشاهی است. «سایمن تیسدال» در هفته نامه انگلیسی آبزرور بلندپروازی های بین المللی بن سلمان برای جهان را نگران کننده دانست و گفت: وی در سطح دیپلماتیک و نظامی بی پروا عمل می کند و انگیزه اصلی وی تحمیل زمامداری عربستان بر جهان عرب و مقابله با ایران است. نویسنده آبزرور افزود: دشمنی با ایران همان مبنای مشترک بین ولیعهد سعودی و ترامپ رئیس جمهور آمریکا است؛ وقتی یک کلاهبردار کار کشته و یک جوان بی پروا با هم دست به یکی کنند عواقب آن بسیار نگران کننده خواهد بود.

مقالات بروز کشوری...
ما را در سایت مقالات بروز کشوری دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : محمد رضا جوادیان maghale بازدید : 124 تاريخ : چهارشنبه 4 مرداد 1396 ساعت: 5:46

خبرنامه