حذف اپلیکیشن های ایرانی از فروشگاه «اپل»/ قوانین تحریمی امریکا علیه ایران

بتازگی بیش از 11 اپلیکیشن ایرانی از اپ استور حذف شده است ,این اقدام اپل به این معناست که دیگر کاربران گوشی های آیفون امکان گرفتن به روزرسانی های برنامه های حذف شده از اپ استور را نخواهند داشت وزیر ارتباطات در حال رایزنی با محمد جواد ظریف, وزیر امور خارجه برای حل این مشکل است, چرا که اپل دلیل اصلی حذف این برنامه های ایرانی از فروشگاه آنلاین خود را قوانین تحریمی امریکا علیه ایران اعلام کرده است در ادامه بیشتر بخوانید

اپل در حالی قوانین پیچیده و منع رابطه مالی با توسعه دهندگان ایرانی به دلیل تحریم ها را عاملی برای حذف برنامه های ایرانی از اپ استور اعلام می کند که توسعه دهندگان ایرانی هیچ داد و ستدی با اپل ندارند و اپلیکیشن های حذف شده نیز کاملاً رایگان هستند.

«حذف اپلیکیشن های ایرانی از اپ استور»، خبری است که بسیاری از کسب و کارهای نوپا یا استارتاپی را با چالش جدید و جدی دیگری در فعالیتشان روبه رو کرده است. حالا این شرکت ها علاوه بر حل مشکلات داخلی خود مانند فیلترینگ، مقابله با شکایت های فعالان بازار سنتی، حل مشکلات بیمه و مالیاتی، باید راه حلی نیز برای بازگشت برنامه خود به فروشگاه اپل پیدا کنند.

براساس خبرهای به دست آمده، شرکت های ایرانی که اپلیکیشن هایشان از این فروشگاه آنلاین حذف شده است در حال تنظیم یک متن اعتراضی و جمع آوری امضا از فعالان حوزه استارتاپی کشور هستند تا در نهایت، این شکوائیه را به دست اپل برسانند. توئیت با هشتگ StopRemovingIranianApps در توئیتر از سوی کاربران و مدیران شرکت های استارتاپی از دیگر اقداماتی است که در چند روز اخیر صورت گرفته تا از این طریق نیز اعتراض کسب و کارهای ایرانی به گوش رسانه های خارجی و البته شرکت اپل برسد. از سوی دیگر وزارت ارتباطات نیز وارد این ماجرا شده است. محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات دولت دوازدهم نیز در حساب توئیتری خود اعلام کرد با توجه به اینکه 11 درصد سهم بازار گوشی تلفن همراه ایران متعلق به اپل است، حذف اپلیکیشن های ایرانی از این فروشگاه را پیگیری حقوقی خواهد کرد. براساس خبرهای به دست آمده، جهرمی در حال رایزنی با محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه برای حل این مشکل است، چرا که اپل دلیل اصلی حذف این برنامه های ایرانی از فروشگاه آنلاین خود را قوانین تحریمی امریکا علیه ایران اعلام کرده است.

اپ های ایرانی زیر تیغ اپل

این نخستین بار نیست که شرکت اپل اقدام به حذف اپلیکیشن های ایرانی از فروشگاه اپ استور(App Store) می کند. پیش از این و درست چند ماه بعد از برداشته شدن محدودیت دسترسی کاربران داخل ایران به برنامه های اپ استور، در زمستان سال95 نیز اپل اپلیکیشن های سرویس دهندگانی مانند دیجی کالا، دلیون و اپلیکیشن برخی از بانک های کشور را از اپ استور حذف کرد. در آن زمان اپل دلیل حذف این برنامه های ایرانی از فروشگاه آنلاین خود را به مسائل مالی ارتباط داده بود. استفاده برنامه های ایرانی از سامانه پرداخت اینترنتی شاپرک که جزو سیستم های پرداخت بین المللی نبوده، باعث شده بود تا برخی از برنامه ها که امکان پرداخت از داخل اپلیکیشن داشتند از اپ استور حذف شوند. در آن مقطع زمانی اپل در پاسخ به سؤال شرکت هایی که برنامه هایشان از اپ استور حذف شده بود، اعلام کرد:«از آنجا که در ایران فروشگاه های اپ استور به شکل رسمی قابل دسترس نیستند و اپلیکیشن های ایرانی موجود در اپ استور که به هر نحوی با معاملات تجاری و داد و ستد ارتباط دارند، با قوانین فعلی تحریم معاملات ایران همخوانی ندارند، بنابراین اپل در حال حاضر قادر به پذیرش اپلیکیشن های ایرانی ها نخواهد بود». اپل از توسعه دهندگان ایرانی خواسته بود که پس از رفع این مشکلات و تجدید نظر در تحریم های اعمال شده، بار دیگر اپلیکیشن خود را برای تأیید وعرضه در اپ استور ارسال کنند. درنهایت توسعه دهندگان ایرانی برنامه هایی که از اپ استور حذف شده بودند، با ایجاد تغییرات فنی در روند پرداخت و برداشتن قسمت پرداخت از طریق شاپرک، توانستند به این فروشگاه بازگردند. حالا و بعد از گذشت تقریباً 7 ماه از رفع این مشکل، اپل مجدداً نزدیک به 10 اپلیکیشن ایرانی را از اپ استور بدون هیچ اطلاع رسانی قبلی حذف کرده است. دیجی کالا، دلیون، علی بابا، الوپیک، تخفیفان، تپ سی، زورق، کارتلی، بامیلو، تاچ سی و اسنپ از جمله برنامه های پرکاربردی هستند که در چند روز گذشته از اپ استور حذف شده اند. این اقدام اپل به این معناست که دیگر کاربران گوشی های آیفون، امکان گرفتن به روزرسانی های برنامه های حذف شده از اپ استور را نخواهند داشت و از سوی دیگر کاربران جدید نیز به دلیل حذف این برنامه ها امکان دریافت و نصب آن روی گوشی خود را ندارند.

یک بام و دو هوای اپل در ایران

حذف این بار برنامه های ایرانی از فروشگاه اپل پیچیده تر از دوره گذشته است چنانچه خود اپل نیز در پاسخ به ایمیل توسعه دهندگان ایرانی در خصوص چرایی حذف برنامه هایشان از اپ استور به این موضوع اشاره کرده است. اپل در ایمیل ارسالی خود اعلام کرده است:«ما قادر به قرار دادن اپلیکیشن شما در اپ استور نیستیم. بر اساس قوانین تحریمی ایالات متحده امریکا، اپ استور نمی تواند میزبانی، توزیع اپ یا رابطه مالی با توسعه دهندگانی را برعهده داشته باشد که در برخی کشورهای تحریم شده ساکن هستند. این قوانین پیچیده هستند و به شکل مداوم تغییر می کنند. در صورتی که تحریم های فعلی برداشته شوند، شما را تشویق می کنیم دوباره اپلیکیشن خود را برای قرارگیری در اپ استور ثبت کنید». اپل در حالی قوانین پیچیده و منع رابطه مالی با توسعه دهندگان ایرانی به دلیل تحریم ها را عاملی برای حذف برنامه های ایرانی از اپ استور اعلام می کند که توسعه دهندگان ایرانی هیچ داد و ستدی با اپل ندارند و اپلیکیشن های حذف شده نیز کاملاً رایگان هستند. تصمیمات و اتخاذ سیاست های عجیب اپل علیه کاربران ایرانی به دلیل تحریم های بین المللی و از سوی دیگر حذف نشدن اپلیکیشن های ایرانی از گوگل پلی، تحلیل وضعیت موجود را برای بسیاری از کارشناسان و فعالان حوزه استارتاپی سخت تر کرده است.

مهدی تقی زاده، مؤسس یکی از اپلیکیشن های حذف شده از اپ استور در گفت و گو با «ایران» با اعلام اینکه از 10 روز گذشته که اپلیکیشن آنها از اپ استور حذف شده است، اپل هیچ پاسخ روشنی به پیگیری های این شرکت نداده تأکید می کند کاری که اپل در این خصوص انجام داده بسیار پیچیده و عجیب است. او در این خصوص می گوید: «قانون بین المللی وجود دارد که براساس آن، مشخص شده است شرکت ها می توانند به شهروندان عادی ایرانی به رایگان سرویس های مختلف در حوزه IT ارائه کنند و به هیچ وجه این شهروندعادی مشمول تحریم های بین المللی حوزه تکنولوژی نمی شود. پس این تصمیم اپل برای حذف اپلیکیشن های ایرانی از اپ استور خلاف این قانون است چون این اپلیکیشن ها به صورت رایگان در اختیار کاربران ایرانی قرار گرفته بودند.» وی در ادامه می افزاید: «از سوی دیگر ما برای جلوگیری از مشکلات احتمالی، اپ خود را از طریق فردی که شهروند کاناداست در این کشور ثبت کرده ایم بنابراین اپل نمی تواند براساس قانون، به خاطر اینکه یک شهروند کانادایی یک اپ فارسی را در کانادا ثبت کرده و آن را در اختیار کاربران ایرانی گذاشته از اپ استور حذف کند». در همین زمینه حمید محمدی، مدیر یکی از سرویس دهندگان خرید آنلاین که آنها نیز با مشکل حذف برنامه شان از اپ استور مواجه شده اند، در گفت و گو با روزنامه ایران اعلام می کند که اپل در پاسخ به نامه نگاری های این شرکت اعلام کرده است که بازگشت این برنامه ها به اپ استور با توجه به قوانین بین المللی غیر قابل مذاکره است. او در این خصوص می گوید: «براساس آنچه اپل به ما اعلام کرده است به مرور زمان تمامی برنامه های ایرانی از اپ استور حذف خواهند شد و هیچ راهی هم برای مذاکره در این خصوص وجود نخواهد داشت.» محمدی راه حل این شرکت برای بازگشت به اپ استور را ثبت یک شرکت غیر ایرانی در خارج از کشور می داند و می افزاید: «تنها راه حلی که در این خصوص داریم ثبت یک شرکت خارج از کشور با هویت غیر ایرانی است البته مشخص هم نیست این راه حل نتیجه دلخواه ما را داشته باشد اما امیدواریم با اکانت این شرکت غیر ایرانی، مجدداً بتوانیم اپ خود را در اپ استور فعال کنیم و در اختیار کاربران ایرانی آیفون بگذاریم.» محمدی چندان امیدوار به حل شدن این موضوع از طریق پیگیری های وزارت ارتباطات نیست و اعلام می کند دلیل حذف اپ ایرانی از اپ استور به خاطر تحریم های بین المللی است بنابراین به نظر نمی رسد وزارتخانه دولتی که منشأ این تحریم ها بوده بتواند در این خصوص کاری انجام دهد.

اما در مقابل نازنین دانشور، مؤسس و مدیر یکی دیگر از شرکت هایی که اپلیکیشن آن از اپ استور حذف شده است، ثبت شرکت در خارج از ایران را یک راه حل نمی داند و در گفت و گو با «ایران» می گوید: «اپ سرویس ما نیز توسط فردی که شهروند یک کشور خارجی بوده ثبت شده است اما با این حال ما نیز زیر تیغ اپل قرار گرفتیم. در واقع موضوع اصلاً مشکل حقیقی و حقوقی نیست که بتوان با ثبت شرکت آن را حل کرد و دوم اینکه اپل آنقدر باهوش هست که این نوع دور زدن را نیز متوجه شده و جلوی آن را بگیرد چرا که این سرویس ها در نهایت به کاربران داخل ایران قرار است سرویس دهند». او همچنین نسبت به ورود وزارت ارتباطات به این موضوع خوشبین است و اعلام می کند باید از هر کانال ارتباطی ممکنی برای حل این مشکل کمک گرفت.

براساس آمارها بیش از 40 میلیون گوشی هوشمند در اختیار کاربران ایرانی قرار دارد که از این تعداد نزدیک به 6 میلیون گوشی، آیفون و متعلق به شرکت اپل است. حالا باید منتظر ماند و دید آیا مذاکره دولت و شرکت های استارتاپی با اپل به نتیجه ای می رسد یا باید امیدوار بود که مانند دوره های گذشته، اپل بعد از سپری شدن چند هفته سیاست خود را تغییر داده و دوباره به اپ های ایرانی اجازه فعالیت در اپ استور را بدهد، اما آنچه مسلم است اینکه دولت باید یک راه حل قطعی برای چنین معضلی که اقتصاد کشور، تجارت شرکت های نوپا و در نهایت کاربران را تهدید می کند، پیدا کند.