آیا نظام پارلمانی تهدیدی برای جمهوریت است؟

ساخت وبلاگ
آیا نظام پارلمانی تهدیدی برای جمهوریت است

طرح تغییر نظام حکومتی از ریاست جمهوری به پارلمانی که این روزها در فضای سیاسی کشور جریان دارد نه فقط فضای سیاسی و رسانه ها که افکار عمومی جامعه را به خود معطوف داشته است این طرح که در کنار بازنگری در قانون اساسی از سوی تنی چند از نمایندگان مجلس شورای اسلامی عنوان شده است
به باور بسیاری از صاحبنظران سیاسی و فعالان حزبی, نه فقط جمهوریت نظام ومردم سالاری و فعالیت اندک احزاب را زیر سوال می برد بلکه به نوعی بازگشت به عقب نیز به شمار می آید
مکتوب زیر نظریات حمیدرضا جلایی پور استاد دانشگاه, فعال سیاسی و عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت ایران اسلامی و جلال جلالی زاده فعال سیاسی اصلاح طلب و استاد دانشگاه درباره طرح تغییر نظام حکومتی است در ادامه بیشتر بخوانید

طرفداری از نظام پارلمانی در شرایط کنونی ایران، اقدامی آشکارا غلط و نوعی «خفه کردن» جمهوری اسلامی کنونی و ضربه ای دیگر به دستاوردهای سیاسی انقلاب اسلامی است.

این تحلیلگر سیاسی نیز طرح تغییر نظام حکومتی از ریاستی به پارلمانی را مستلزم بررسی های کارشناسانه دانست و گفت: پارلمانی شدن نظام حکومتی، موجودیت احزاب، انتخابات آزاد و فعالیت سیاسی را با محدودیت های بسیاری روبرو می کند.

** اقدام برای نظام پارلمانی در زمینه فعلی ایران اقدامی «براندازانه» است

حتی سیاست شناس های غربی که به لحاظ اصولی از نظام پارلمانی دفاع می کنند، در راستای پاسداری از عملکرد بهتر دموکراسی و رعایت حقوق بشر است که چنین اقدامی می کنند. اینها می گویند چون در دموکراسی های مستقیم ( ریاستی) خطر استبداد اکثریت هست لذا از نظام پارلمانی و لوازم آن دفاع می کنند. لوازم آن هم نظام رقابت حزبی است؛ اعتقاد به حقوق برابر همه شهروندان از هر مذهب، قوم و جنسیتی است؛ اعتقاد به فرهنگ مدارا است؛ اعتقاد به دوره ای و زمانمند بودن همه سمت ها در حکومت از بالا تا پایین است.

کسانی که از نظام پارلمانی در ایران دفاع می کنند اصلا اعتقادی به ویژگی های بالا ندارند، اعتقادی به حکمرانی دموکراتیک و لوازم آن ندارند. آنها به این دلیل از نظام پارلمانی دفاع می کنند که بوسیله آن بتوانند همین «حق مستقیم رای دادن مردم» به یک رئیس جمهور را از مردم ایران بگیرند. به بیان دیگر اگر این پیشنهاد آنها عملی شود اتفاقا جمهوری اسلامی دموکراتیک تر نمی شود و گشایس سیاسی پیدا نمی کند بلکه جمهوری اسلامی از مردم بریده می شود .

این فعال سیاسی با بیان اینکه «یکی از دلایل بقای جمهوری اسلامی در دو دهه اخیر بخاطر همین انتخابات ریاست جمهوری بوده است.» اظهار کرد: مردم از طریق انتخاب رئیس جمهوری این امکان را داشتند که نارضایتی خود را از برخی مسائل به نظام اعلام کنند، لذا اگر بخواهم به زبان تندروهای اصول گرا صحبت کنم اقدام برای نظام پارلمانی در زمینه فعلی ایران اقدامی «براندازانه» است و ضربه ای دیگر به دستاوردهای سیاسی انقلاب اسلامی است.

همه می دانیم دستاورد انقلاب اسلامی «حکومت اسلامی نبود» بلکه «جمهوری اسلامی بود». اعمال نظارت حداکثری استصوابی به جمهوری اسلامی تاثیر گذاشت و با پارلمانی کردن نظام سیاسی تقریبا ضربه کاری وارد می شود پارلمانی شدن نظام، وجه جمهوریت و مردمی نظام را می گیرد و نظام بدون مردم هم در «خاورمیانه لغزنده فعلی» نظام استواری نخواهد بود. « تصمیم گیری روی نظام پارلمانی به چند چیز احتیاج دارد که من دو تا از آنها اشاره می کنم که موجود نیست. یکی ایجاد اجماع بین نخبگان و نیروهای سیاسی کشور است که جز اقلیتی کوچک همه نخبگان مخالف اند. دوم اینکه این طرح به رای اکثریت مردم نیاز دارد که در اینجا هم مردم همه مخالف اند.»

به گفته این فعال سیاسی؛ شرایط جامعه ما برای محدود کردن دموکراسی و پارلمانی کردن نظام فراهم نیست. اتفاقا برعکس شرایط آماده است که مخالفین دموکراسی محدود شوند و از دامنه عمل «دولت موازی»کاسته شود. باید شرایطی فراهم شود که رئیس جمهوری به عنوان منتخب مردم بتواند وعده های خود را عملی کند. این به نفع نظام و ایران است.

جلایی پور با اشاره به تاثیر تغییر نظام از ریاست جمهوری به پارلمانی گفت: با این تصمیم اگر بتوانند آخرین رگ های جمهوریت نظام را قطع کنند خیلی چیزها تغییر می کند. و جناح بندی جدی سیاسی فعلی به یک «حزب سازی» دست ساز تبدیل می شود و کشور و نظام را با مخاطره روبرو می کند.

**پارلمانی شدن نظام، نقش ملت در تعیین سرنوشت خود را نادیده می گیرد

اگر این طرح بدون فراهم کردن زمینه ها و شرایط لازم و مقدمات و مراحل و بدون در نظر گرفتن اهداف و نتایج آن صورت گیرد، کار ابتر و ناقصی خواه بود. اما سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که چه لزومی دارد در این شرایط به دنبال نظام پارلمانی باشیم. آیا برای این تصمیم، محاسن و معایب، اهداف و پیامدهای نظام پارلمانی در مقایسه با نظام ریاست جمهوری مورد بررسی قرار گرفته که کدام یک از این نظام ها به نفع کشور است؟

باید بررسی شود که هدف طراحان این موضوع چیست؟ اگر صاحب نظران سیاسی احساس کنند که چنین نظامی به نفع کشور و مردم است، به تبع مساله ای وجود ندارد، اما اگر بدون هیچ مقدمه ای و به صرف ظاهر و تقلید از دیگر کشورها به این کار اقدام کنیم، کار نادرستی است.

ما هنوز نتوانسته ایم مساله انتخابات را در کشور حل کنیم. یعنی نتوانسته ایم انتخابات را به عنوان یک روش قانونمندار و منضبط که به رضایت همه منتخبان و رای دهندگان منجر شود، داشته باشیم.

زمانی که در کشور نظارت استصوابی در خصوص انتخابات اعمال می شود، نمی توان از چنین نظامی حمایت و استقبال کرد. زمانی نظام پارلمانی می تواند مقبول و پسندیده باشد که انتخابات به صورت کاملا آزاد برگزار شود به این معنا که احزاب بتوانند نامزدهای خود را معرفی کنند و مردم به احزاب و دیدگاه های حزبی رای دهند نه به افراد.

این فعال سیاسی با بیان اینکه ما در نظام ریاستی با مشکلات فراوانی در انتخاب نمایندگان مجلس، شوراهای اسلامی شهر و روستا و نهادهای انتصابی مواجه هستیم، اظهار کرد: اگر چنین تغییری صورت گیرد راه ورود برخی جریان های سیاسی و همچنین تاثیر رای مردم در تعیین حق سرنوشت سیاسی خود بسته خواهد شد و به نوعی ساختار سیاسی به سمت تمامیت خواهی سیر خواهد کرد.

وی با تاکید بر این موضوع که نظام جمهوری اسلامی با رای و اراده مردم شکل گرفته است و جمهوریت یک وجه اصلی نظام را تشکیل می دهد، گفت: اعمال هر گونه مانعی بر سر راه اراده مردم و تاثیرگذاری آنان در تعیین سرنوشت خود، خلاف آرمان های انقلاب و تهدیدی برای جمهوریت نظام به شمار می آید.

اگر هدف از طرح پارلمانی شدن نظام، تنگ کردن عرصه بر جناح های رقیب و دور گذاشتن آنها ازساختار سیاسی باشد، این برخلاف شیوه های دموکراتیک است.

در شرایطی که حتی قانون احزاب به نوعی محدود کننده فعالیت های احزاب است تا توسعه دهنده آن؛ پارلمانی شدن نظام حکومتی، موجودیت احزاب، انتخابات آزاد و فعالیت سیاسی را با محدودیت های بسیاری روبرو می کند.

از دیدگاه های فعالان و صاحبنظران سیاسی اینگونه استنتاج می شود که طرح موضوع تغییر نظام حکومتی از ریاستی به پارلمانی، طرحی غیر کارشناسی و بدون آینده نگری است و اجرایی شدن آن در شرایط کنونی جامعه ایران نه تنها فعالیت های احزاب و تکثر آرا در فضای سیاسی کشور را نادیده می گیرد بلکه جمهوریت نظام را به خطر انداخته و نقش موثر مردم در تعیین سرنوشت خود را به حاشیه می برد.

مقالات بروز کشوری...
ما را در سایت مقالات بروز کشوری دنبال می کنید

برچسب : پارلمانی,جمهوریت, نویسنده : محمد رضا جوادیان maghale بازدید : 206 تاريخ : پنجشنبه 20 مهر 1396 ساعت: 6:57

خبرنامه