از کاهش اثرات بلایای طبیعی چه می دانید؟

انسان روزانه شاهد اتفاق بلایایی است که زندگی او را تحت تأثیر قرار می دهند بلایا چه با منشأ انسانی و چه طبیعی علاوه بر خسارت جانی, خسارت اقتصادی نیز به همراه دارند

بلایای طبیعی به مجموع حوادثی گفته می شود که بشر در به وجود آمدن آن ها هیچ دخالتی ندارد و همچنین این حوادث غیر قابل پیش بینی هستند یا حداقل از مدت ها قبل نمی توان وقوع آن هارا پیش بینی کرد.

خطرها و بلایای طبیعی همواره به عنوان مخرب ترین عوامل آسیب رسان به جامعه، انسان و محیط زیست شناخته می شوند. یکی از شاخص های مهم توسعه کشورها، میزان آمادگی در برابر انواع مختلف بلایای محیطی است.

طبقه بندی بلایای طبیعی

پدیده های ناهنجار عبارتند از:

الف: پدیده های ناشی از عواملی تحمیلی بر طبیعت: (آلودگی هوا، باران های اسیدی، افزایش گاز کربنیک و آلاینده ها در جو و اثرات گلخانه ای ناشی از آن ها، نازک شدن لایه ازن و..)

ب: پدیده های ناشی از مکانیزم و ساختار عوامل طبیعی (زلزله، سیل، خشکسالی، بیابان زایی، پیشروی آب دریاها در خشکی و...) هر چند که برخی از این پدیده ها می تواند به علت تداخل هر دو عامل فوق که در واقع تشدیدکننده پدیده ها محسوب می شود نیز رخ دهد.

از دیدگاه دیگر پدیده های ناهنجار طبیعی را می توان به صورت زیر طبقه بندی کرد:

حوادث طبیعی ناشی از عوامل زمین ساختی، بلیه تدریجی مثل آتشفشان، بلیه ناگهانی مثل زلزله، حوادث طبیعی ناشی از عوامل آب و هوایی مثل خشکسالی و سیل.

برخی از بلایا ی طبیعی با فشار آب و هوایی (بارش ها، طوفان، خشکسالی ها و...) و نیز با منشأ زمین ساختی (آتشفشان، بهمن و ... ) با روش های خاص و با درصد احتمال قابل پیش بینی اند که با توسعه علوم و فنون و ارتقای علمی بشر روزبه روز ضریب اطمینان چنین پیش بینی هایی بیشتر خواهد شد.

از دیدگاه دیگر پدیده های ناهنجار طبیعی را می توان به صورت زیر طبقه بندی کرد:

حوادث طبیعی ناشی از عوامل زمین ساختی، بلیه تدریجی مثل آتشفشان، بلیه ناگهانی مثل زلزله، حوادث طبیعی ناشی از عوامل آب و هوایی مثل خشکسالی و سیل.

برخی از بلیه های طبیعی با فشار آب و هوایی (بارش ها، طوفان، خشکسالی ها و...) و نیز با منشأ زمین ساختی (آتشفشان، بهمن و ... ) با روش های خاص و با درصد احتمال قابل پیش بینی اند که با توسعه علوم و فنون و ارتقای علمی بشر روزبه روز ضریب اطمینان چنین پیش بینی هایی بیشتر خواهد شد.

تاثیر بلایا طبیعی در روان انسان ها

بلایای طبیعی علاوه خسارات جانی و مالی بر روان انساها نیز تاثیر می گذارند برای مثال بلایای محیطی ناشی از تغییرات اقلیمی سبب می شود تا ضایعه روحی یا شوک ناشی از آن بر سلامت روان افراد تاثیر بگذارند. بر پایه تحقیقات انجمن روانشناسان آمریکا حوادث جوی و بلایای طبیعی می توانند بر سلامت روان افراد تاثیر منفی داشته باشند. از دست دادن اعضای خانواده، آسیب دیدگی جسمی و خسارت های وارد شده به اموال که در نتیجه وقوع بلایای طبیعی است، می تواند به ضایعه روحی، ترس، عصبانیت، شوکه شدن و احساسات منفی دیگر منجر شود و تاثیرات این احساسات برای مدت زمان

طولانی در فرد باقی خواهد ماند.

پیش آگاهی

پیش آگاهی و پیشگیری در کلیه امور بهتر از مبارزه و درمان است. در بسیاری از مواقع پیشگیری صدمات و خسارات جانی و اقتصادی ناشی از این گونه بلایا را به حداقل ممکن رسانده و این مهم نیازمند آگاهی و شناخت آحاد جامعه است و باید در سطح جوامع انسانی بسط و گسترش بیشتری پیدا کند.

به طور مثال، حوادثی از قبیل زلزله، سیل، کاهش سطح جنگل ها و مراتع، گسترش بیابان ها و... با ساخت منازل مسکونی مقاوم، ممانعت از کندن بوته ها و درختان جنگلی، جلوگیری از چرای مفرط دام، احداث سیل بندها و سدها و ... قابل پیشگیری است. به طور کلی پیش آگاهی و پیشگیری در تقابل با بلاهای طبیعی از نظر زمانی دارای سه مرحله پیش از وقوع، هنگام وقوع و بعد از وقوع است.

مرحله قبل از وقوع نیازمند تمهیداتی شامل پیش بینی های مورد لزوم بر مبنای اطلاعات درست در امور هواشناسی، زمین شناسی و زیست محیطی، استفاده از سازه های موثر در کاهش بلیه و آماده سازی اذهان عمومی در راستای تقابل با چنین رخدادهایی می باشد.

تخصیص اعتبارات در جهت موارد پژوهشی و اجرایی در مراحل سه گانه فوق نیز بایدمدنظرقرارگیرد.

هنگام وقوع حادثه وجود امکانات لازم برای کمک رسانی به خسارت دیدگان و جلب مشارکت عمومی از طریق رسانه های گروهی ضروری است.

در مرحله بعد از وقوع، به کارگیری روش های مقابله با پدیده های ثانویه و احتمال صدمات مجدد ناشی از حادثه، درخور اهمیت است. مهم ترین روش برای مقابله با بلایای طبیعی، علمی نمودن و اجرای درست برنامه های مقابله از طریق برنامه ریزی های جامع منطقه ای، ملی و فراملی است.

روش های پیش بینی و پیشگیری

ترس از ناشناخته ها در انسان فطری است؛ ترس از تاریکی نیز معلول همین علت است و آنچه ناشناخته ها را به آگاهی تبدیل می کند، دانش است. ارتقای روزافزون توان علمی و فناوری انسان در دنیای معاصر هر چند که معضلاتی را که ناشی از بعضی راهکارهای نادرست است در عرصه زندگی و محیط پیرامون او در پی داشته، اما موفقیت های ناشی از این پیشرفت ها قابل کتمان نیست و این توانایی در پیکار با حوادث ناگوار و زیانبار طبیعی هر روز چشمگیرتر می شود.

بنابراین درک درست وقایع و پدیده های طبیعی منجر به پیش بینی، پیشگیری و تقابل منطقی و درست با آن ها خواهد شد. به عبارت دیگر، به حداقل رسانیدن خطرات ناشی از رخدادهای طبیعی و غیرطبیعی که گاه خود ساخته انسان و تحمیل او بر طبیعت و محیط پیرامون خویش است با انتخاب راهکارهای مؤثر ممکن می باشد.

در جهان معاصر دو گونه معضل طبیعی، صدمات جانی و مالی شدیدی را بر جوامع انسانی وارد می سازند که هر چند هر دو ناشی از طبیعت اند، اما منشأ ایجاد یکی از آنها طبیعت و دیگری ناشی از تحمیل آگاهانه و ناخودآگاه انسان بر طبیعت می باشد.

ساختارهای اساسی جهت کاهش بلایای طبیعی به صورت زیر قابل جمعبندی و تعریف می باشد:

1. برقراری سیستم هشدار واخطاریه های به موقع جوی.

2. آماده سازی نیروهای انتظامی و راهداری.

3. ایمن سازی نقاط وقوع بلایای طبیعی.

4. تمهیدات علمی و مهندسی.

5. طراحی پروژه های عظیم مطالعاتی در فازهای شناسایی.

6. اجرا و نظارت و ارتقای سطح آموزش عمومی و تخصصی برای مقابله کاهش آثار بلایای طبیعی.

7. تقویت نیروی انسانی متخصص و گروههای پژوهشی کارشناسی جهت مطالعه بلیه های طبیعی در مسیرهای اصولی و صحیح و با درک همه جانبه از کلیه روابط علت و معلولی موجود.