آیا نظریات جان هیک درباره فلسفه دین را خوانده اید؟/آیا بین شک و ایمان معلق مانده اید؟

اگر نسبت به دین شکاکید, اما حاضر نیستید یکسره آن را کنار بگذارید, یا اگر جایی در میانه طیف شک و ایمان قرار دارید, این کتاب مناسب شماست کتاب عبارت است از سلسله ای از گفت وگوهایی میان فردی خیالی به نام دیوید که هرگونه اعتقاد به یک امر متعالی را با تردید جدی می نگرد, و فردی دیگر به نام جان جان هیک که بر مبنای تجربه دینی معتقد است فراتر از واقعیت فیزیکی و انسانی, واقعیتی برتر وجود دارد

فلسفه دین یکی از شاخه های مسئله ساز فلسفه است که از اواخر قرن هجدهم رایج شد. این اصطلاح تحت تأثیر هگل رواج یافت که گونه های مختلف فلسفه را در نظام فکری خود وارد کرده بود. فلسفه دین، با پرسش های بنیادی آغاز می شود که ادیان به وجود آورده اند. فلسفه ورزی در این پرسش ها بازتاب برداشت فیلسوف از کارکرد فلسفه است. موضوعات اصلی فلسفه دین، استدلال پیرامون طبیعت، وجود یا عدم وجود خدا، زبان دین، معجزه، دعا، مسئله شر، صفات خدا، پلورالیسم دینی، معرفت شناسی دینی و رابطه دین و دیگر نظام های ارزشی مانند اخلاق و علم تجربی است. حوزه کار فلسفی بسیاری از فیلسوفان معطوف به این حوزه بوده و هست: از آگوستین قدیس و آکوئیناس تا هگل، کانت و کیرکگور. از جمله فیلسوفان زنده در این حوزه جان هیک است. شهرت هیک به خاطر پلورالیسم دینی اوست که دین را همچون نومن کانتی در نظر می گیرد که انسان ها بسته به فرهنگ های متفاوت، برداشت های متفاوتی از آن نومن دارند. در نظر هیک هرچند هیچ کدام حقیقت کاملی نیستند اما هریک بهره ای از حقیقت دارند. همچنین در نظر او تجربه های دینی موجه اند و می کوشد پایه های توجیه باور دینی را بر تجربه دینی بنا کند.

هیک در ایران نیز متفکری شناخته شده است و علاوه بر حضورش در ایران و کتاب «مباحثه با جان هیک» علی اکبر رشاد، که به مذاکرات و مکاتبات انتقادی او با هیک اختصاص دارد، تاکنون برخی از آثار مهم او نیز به فارسی ترجمه و منتشر شده است: «مباحث پلورالیسم دینی»، «اثبات وجود خداوند»، «کلام فلسفی»، «اسطوره تجسد خدا»، «بعد پنجم: کاوش در قلمرو روحانی» و «فلسفه دین». به تازگی آخرین کتابش «میان شک و ایمان» (۲۰۱۰) نیز از سوی نشر ققنوس ترجمه و منتشر شده که شامل آخرین نظرات جان هیک در حوزه فلسفه دین است. او در مقدمه کتاب می نویسد: «اگر نسبت به دین شکاکید، اما حاضر نیستید یکسره آن را کنار بگذارید، یا اگر جایی در میانه طیف شک و ایمان قرار دارید، این کتاب مناسب شماست. کتاب عبارت است از سلسله ای از گفت وگوهایی میان فردی خیالی به نام دیوید که هرگونه اعتقاد به یک امر متعالی را با تردید جدی می نگرد، و فردی دیگر به نام جان (جان هیک) که بر مبنای تجربه دینی معتقد است فراتر از واقعیت فیزیکی و انسانی، واقعیتی برتر وجود دارد». گفت وگوها به پرسش های مهم و بنیادینی در حوزه فلسفه دین می پردازند: آیا دلیل خوبی برای باور به خدا وجود دارد؟ یا آنکه خدا نوعی توهم است؟ دقیقا منظور از خدا چیست؟ پس از مرگ چه چیزی در انتظار ماست؟ آیا جز خدای سنتی کلیساها، علاوه بر جهان مادی که ما بخشی از آن هستیم، چیزی در آنجا وجود دارد؟ پاسخ به این پرسش ها استدلال های این دو شخصیت خیالی را در پی دارد. هیک در خلال گفت وگوها از تجارب شخصی در زندگی اش، لحظات تجارب قانع کننده دینی، تجربه مواجه شدن با ادیان دیگر، حضور در زمین لرزه، حضور در دادگاه به اتهام الحاد و... بهره می گیرد.