انحرافات جنسی چیست؟

تعداد بازدید : ۷۶

انحرافات جنسی (Paraphilia) اعمال یا محرک های جنسی هستند که از رفتارهای جنسی بهنجار فاصله دارند اما در برخی افراد برای دستیابی به انگیختگی و ارگاسم ضرورت دارند. این افراد لذت جنسی را تجربه می کنند اما نمی توانند به محرک های شهوانی بهنجار پاسخ بدهند.

دامنه انحرافات جنسی از رفتارهای تقریبا طبیعی تا رفتارهای مخرب یا آسیب رسان برای فرد یا هر دو شریک جنسی و در نهایت تا رفتارهایی که سبب آسیب و تهدید کل جامعه می شوند، متغیر است. انواع انحرافات جنسی از این قرار هستند : بچه بازی، عورت نمایی، تماشاگری جنسی، مالش دوستی، آزارگری جنسی، آزارخواهی جنسی، یادگار خواهی، مبدل پوشی و انواع دیگر انحرافات جنسی نظیر مرده خواهی، حیوان خواهی، مدفوع/ادرار خواهی، عضوخواهی و هرزه درایی تلفنی و کامپیوتری. صرف اینکه تمایلات مذکور به شکل رفتار ابراز شده باشند یا گاهی همراه با رفتار جنسی بهنجار رخ دهند، بدون اینکه ناراحتی شدید در فرد یا اختلال در عملکرد شغلی اجتماعی و سایر حوزه کارکردی ایجاد کنند، برای تشخیص کافی نمی باشد.

یک خیال ویژه با اجزاء خودآگاه و ناخودآگاه آن، علامت مشخصه انحرافات جنسی است و پدیده‌های ارگاسم و انگیختگی جنسی جزء فرعی آن‌ها محسوب می‌شود. تأثیر خیال‌پردازی‌ها و نمود آن‌ها در رفتار شخص، از حیطه جنسی فراتر می‌رود و زندگی شخصی را در برمی‌گیرد.

کارکرد عمده رفتار جنسی در انسان کمک به برقراری پیوند (به منظور ایجاد لذت متقابل از طریق همکاری با شریک جنسی) ،ابراز و تقویت عشق بین دو نفر و تولید مثل است. انحرافات جنسی رفتارهای انحرافی هستند که اعمال آنها شامل پرخاشگری ، آزار و تعدی و یک سونگری افراطی است. ممکن است اعمال آنها دیگران را کنار بزند و یا به آنها آسیب برساند و بالاخره احتمال برقراری پیوند بین دو انسان را از بین ببرد. گذشته از این، رفتارهای انحراف جنسی اغلب در خدمت سایر کارکردهای روانی حیاتی قرار دارند. این رفتارها ممکن است سبب تخفیف اضطراب و یا تثبیت هویت شوند و یا با پرخاشگری پیوند یابند.

همه‌گیرشناسی

انحرافات جنسی درصد کوچکی از جمعیت را مبتلا می‌سازد، ولی ماهیت تکراری این اختلالات، موجب شیوع قابل‌توجه ارتکاب چنین اعمالی می‌شود؛ بنابراین، بخش فراوانی از جمعیت، قربانی مبتلایان به انحراف جنسی می‌شوند.

در بین موارد شناخته‌شده، ازنظر قانونی، بچه بازی(Pedophilia) در بین سایر انحراف‌ها شایع‌تر است. ۱۰ تا ۲۰% همه کودکان تا سن ۱۸ سالگی، قربانی سوءاستفاده جنسی می‌شوند. چون در این نوع انحرافات، کودکان مورد هدف واقع می‌شوند، موضوع جدی‌تر گرفته می‌شود و در مقایسه با سایر انحرافات، کوشش بیشتری برای ردیابی متهم به عمل می‌آید. مبتلایان به عورت نمایی که در ملأ عام، آلت تناسلی خود را به کودکان نشان می‌دهند، نیز اغلب دستگیر می‌شوند. ۲۰% زنان، در معرض اعمال عورت نمایی و تماشاگری واقع می‌شوند. شیوع آزارگری جنسی و خودآزاری جنسی در برآوردها، کمتر از حد واقعی تخمین زده‌ شده است. آزارگری جنسی معمولاً در موارد تأثر انگیز تجاوز به عنف، وحشیگری و قتل‌های شهوانی موردتوجه واقع می‌شوند.

انحراف‌های دفعی یا ترشحی، به‌ندرت گزارش می‌شوند، مانند هر فعالیتی که معمولاً بین دو نفر بالغ با توافق خودشان و یا بین فاحشه ها و مشتری‌ها انجام می‌شود. مردان مبتلابه یادگار خواهی همراه مبدل پوشی، وقتی آشکارا لباس زنانه بر تن کنند، به‌طور اتفاقی ممکن است به جرم برهم زدن نظم عمومی دستگیر شوند، ولی دستگیری در اختلال هویت جنسی شایع‌تر است. حیوان خواهی به‌صورت یک انحراف واقعی، پدیده‌ای نادر است.

همان‌طور که معمولاً توصیف می‌شود، انحرافات جنسی به‌طور عمده بیماری مردها است. یادگار خواهی تقریباً همیشه در مردها دیده می‌شود. در بیش از ۵۰% منحرفین جنسی، اختلال پیش از سن ۱۸ سالگی شروع‌ شده است. بیماران مبتلابه انحراف جنسی، اغلب به‌طور همزمان یا در زمان‌های مختلف به سه تا پنج نوع انحراف مبتلا هستند. رفتارهای انحرافی بین ۱۵ تا ۲۵ سالگی به اوج می رسد و پس از آن فروکش می کند. 

سبب شناسی 

عوامل روانی اجتماعی 

در مدل روانکاوی کلاسیک منحرفین جنسی کسانی هستند که نتوانسته اند فرایند رشد طبیعی به سمت سازگاری با جنس مخالف را تکمیل کنند ولی برخی رویکردهای روانکاوی جدید این مدل را تعدیل کرده اند. وجه افتراق فرد منحرف جنسی از دیگران روشی است که این فرد (معمولا مردان) برای مدارا با اضطراب ناشی از تهدید اختگی از سوی پدر و جدایی از مادر انتخاب می کند. با وجود تظاهرات عجیب و غریب ان، رفتار فرد منحرف دریچه ای برای سائق های پرخاشگری و جنسی فراهم می کند که در غیر این صورت به سوی رفتار جنسی متناسب هدایت می شد.

حل نشدن بحران اودیپی با همانند سازی با پدر – پرخاشگر (برای پسران) یا مادر – پرخاشگر (برای دختران) به همانند سازی نامناسب با والد جنس مخالف یا انتخاب نامتناسب یک موضوع برای نیروگذاری روانی لیبیدو منجر خواهد شد. بر طبق نظریه روانکاوی کلاسیک دگرجنس پنداری و مبدل پوشی و یادگار خواهی همراه مبدل پوشی، همه اختلال محسوب می شوند چون نشان دهنده همانند سازی با والد جنس مخالف هستند تا والد هم جنس، مثلا مردی که لباس زنانه می پوشد در واقع با مادر خود همانند سازی می کند. نمایشگری و تماشاگری جنسی ممکن است کوششی برای تسکین اضطراب اختگی باشد. در یادگارخواهی شخص برای اجتناب از اضطراب، تکانه های زیست مایه را به اشیا نامتناسب انتقال می دهد.

یادگار خواه کفش، با وابسته کردن زیست مایه به یک موضوع التی یا همان کفش که نماد الت زنانه است به طور ناخود اگاه به انکار این موضوع می پردازد که زنان الت خود را در نتیجه اخته شدن از دست داده اند. مبتلایان به بچه خواهی و آزارگری جنسی برای جبران احساس درماندگی و ناتوانی در خلال بحران اودیپی، نیاز به تسلط و کنترل بر قربانی خود دارند. برخی نظریه پردازان معتقدند که انتخاب بچه به عنوان شی محبوب ناشی از خودشیفتگی است. آزارخواهان جنسی با تظاهر به این که نسبت به آسیب مقاومند بر ترس خود از آسیب دیدن و احساس درماندگی فائق می آیند. نظریه دیگری در این زمینه وجود دارد که معتقد است شخص آزارخواه پرخاشگری ذاتی همه انحرافات جنسی را متوجه خود می سازد. هر چند در نظریات تازه تر روانکاوی بر مکانیسم های دفاعی بیشتر از ضربه های اودیپی تاکید می شود ولی درمان روانکاوی منحرفین حنسی همچنان مطابق نظریه زیگموند فروید انجام می گیرد.

نظریات دیگر پیدایش انحرافات جنسی را به تجارب اولیه ای نسبت می دهند که کودک را نسبت به انجام اعمال انحرافی ترغیب یا شرطی می سازند. نخستین تجربه جنسی مشترک ممکن است از این لحاظ اهمیت داشته باشد. سو استفاده جنسی از کودک او را به ادامه آن در بزرگسالی یا برعکس اقدام به سو استفاده از دیگران وا می دارد. همچنین کودک ممکن است سو رفتارهای غیر جنسی نظیر ضربه زدن به باسن، تنقیه و نحقیر کلامی را جنسی تلقی کند و همین تجربیات اولیه پایه ای برای انحراف جنسی شود. چنین تجربیاتی ممکن است سبب پیدایش کودک شهوانی شود.

شروع اعمال انحرافی ممکن است ناشی از سرمشق گیری از رفتار افرادی که به چنین اعمالی دست زده اند یا تقلید رفتارهای جنسی که در وسایل ارتباط جمعی منعکس می شود و یا یاداوری رویدادهای دارای بار هیجانی از گذشته خود شخص نظیر آزارهای جنسی باشد. بنابر نظریه یادگیری چون تصور علایق انحرافی در سنین پایین شروع می شود و چون تخیلات و افکار شخصی با کسی در میان گذاشته نمی شود (که می تواند این افکار و علایق را وقفه داده یا تضعیف کند) استفاده و سو استفاده از خیالات و امیال انحرافی بدون وقفه و مهار تا بزرگسالی ادامه می یابد. در همین دوره است که شخص در می یابد که چنین علایق و امیال انحرافی با موازین اخلاقی اجتماعی ناسازگار است. متاسفانه در چنین زمانی کاربرد مکرر چنین تخیلاتی به صورت ریشه دار در آمده و افکار و رفتار های جنسی با تخیلات انحرافی، یا شرطی مربوط شده است.

عوامل زیستی

در تعدادی از مطالعات یافته های عضوی غیر طبیعی در افراد مبتلا به انحرافات جنسی دیده شده است. در هیچ یک از این مطالعات از نمونه های تصادفی چنین افرادی استفاده نشده است و در عوض روی بیماران منحرفی تحقیق شده که به مراکز بزرگ پزشکی ارجاع شده اند. در بین بیمارانی که دارای یافته های عضوی مثبت بوده اند، ۷۴% اختلال هورومونی، ۲۷% علایم عصبی خفیف یا شدید، ۲۴ % ناهنجاری های کروموزومی، ۹% تشنج، ۹% نارساخوانی، ۴% الکتروآنسفالوگرافی غیر طبیعی، ۴ % اختلالات روانی و ۴ % عقب ماندگی ذهنی داشته اند.

آزمون های روانی فیزیولوژیک برای اندازه گیری حجم الت مردانه در پاسخ به محرک های انحرافی و غیر انحرافی طرح ریزی شده است. ممکن است این روش ها در تشخیص و درمان مفید باشند ولی اعتبار تشخیصی ان ها مورد تردید است زیرا برخی از مردها قادرند پاسخ نعوظی خود را مهار کنند.

تشخیص و خصوصیات بالینی

ملاک های تشخیص انحراف جنسی عبارتند از: وجود خیالات ویژه و تشخیص گذار و احساس نیاز شدید برای اقدام روی خیالات مزبور یا تاثیر آن ها در رفتار فرد. خیال مذبور که ممکن است موجب ناراحتی بیمار شود شامل مطالب جنسی غیر عادی است که نسبتا باثبات است و تغییرات ان جزئی است. انگیختگی و ارگاسم بستگی به پرداخت ذهنی یا نمایش رفتاری تخیل بیمار دارد. فعالیت جنسی طبق آیین ها یا قالب های خاصی انجام می شود و اشیا بی ارزش یا غیر انسانی را به کار می گیرد.

منبع : سادوک و کاپلان (۲۰۰۷). خلاصه روان‌پزشکی علوم رفتاری-روان‌پزشکی بالینی. ترجمه: رضاعی، فرزین. تهران: ارجمند.