خنده های عصبی

کنش خنده از نظر تکاملی پدیده‌ای انسانی-اجتماعی است. نوزادان از چند روزگی با قلقلک‌دادن توسط والدین می‌خندند. این شرایط امکان اولین آمیختگی تولید صوت با هماهنگی حرکات چهره و هماهنگ با خنده والدین را مهیا می‌کند. خنده با صدای بلند یک ویژگی جهانی بوده و قبل از ظهور انسان خردمند(Sapiens) نمود یافته است.

خنده پدیده‌ ای است که در کنار دیگری بودن معنا پیدا می‌کند. سیستم آینه‌ای مغز در ایجاد خنده دسته‌ جمعی دخالت دارد و به همین علت وقتی با دیگران هستیم، ۳۰ برابر بیشتر از تنها بودن می‌خندیم. به طور کلی، خنده پدیده‌ای مسری و اجتماعی است. در خنده طبیعی نه‌ تنها هماهنگی کنش‌های عضلانی پیچیده‌ای لازم است، بلکه فشار خون، ضربان قلب، تنفس، ترشحات هورمونی نیز تحت‌ تأثیر قرار می‌گیرند و باعث تقویت نظام دفاعی بدن می‌شوند. 

خنده های عصبی

این خنده‌های ناآگاهانه، نتیجه تنش‌ها و فشارهای هیجانی و اضطراب است که به طور  غیرقابل کنترلی به بیرون سر باز می‌کند. نوعی واکنش بدنی برای تخلیه هیجانات منفی است. این نوع خنده های عصبی صدادار، سازوکار دفاعی دارند و فرد خندان عصبی می‌خواهد به خودش و دیگران بقبولاند که آن موقعیت وحشتناکی که در رویارویی با آن است، خیلی هم ترسناک و مهیب نیست.

نمونه خنده های عصبی را می توان در آقای روحانی دید. مثلا پس از وقایع خشونت‌بار اعلان ناگهانی بالارفتن ۳برابری قیمت بنزین، در نشستی خبری در تبریز، که می‌خواست به مردم بگوید، او نیز مانند همه، ناگهانی از این خبر مطلع شده است! به یکباره شروع به خنده های عصبی کرد. 

گاهی هیجانات و فشارهای درونی که مفری برای تخلیه نمی‌بینند، واپس‌زده می شوند و خنده های عصبی جایگزین آنها می‌گردد. مثلا، در مورد خنده های آقای رئیس جمهور، احساس ترس به کنش مردم و اعتراضات آنها که عیان نمی شود و واپس زده می شود، به صورت خنده های عصبی بروز می کند. این خنده از عصبانیت زیاد رخ می دهد.

به عبارتی در خنده های عصبی، گاهی خنده، جای احساسات و هیجانات دیگری نظیر ترس، شرم، کم‌رویی، خشم. شکست و… را می‌گیرد.

انواع دیگر خنده 

۱- خنده در نتیجه عوامل شیمیایی

استنشاق گاز نیتروز اکسید(Nitrous Oxide) و نیز نوشابه‌های الکلی و برخی مواد مخدر می‌تواند منجر به ایجاد شعف و شادمانی کاذب گردد و خنده‌های مکرری تولید کند.

۲- خنده ناشی از قلقلک

یکی از راه‌های ساده خنداندن افراد، قلقلک دادن آنهاست. کف پاها، زیر بغل، پهلوها و شکم از نقاط حساس بدن نسبت به قلقلک است. معمولا حساسیت‌پذیری کودکان و نوجوانان به قلقلک بیشتر از بزرگسالان است.

۳- خنده مسخره کردن دیگری

این خنده، معمولا برای کوچک کردن و تحقیر دیگران و یا به قول روان‌کاوی برای ارضای تمایلات خصمانه سرکوب شده، به کار می‌رود. هر چه شدت تحقیر دیگران بیشتر باشد، دامنه این نوع خنده شدیدتر می‌گردد.

۴- خنده تعجب

اغلب اوقات، انسان شگفتی خود از مسئله‌ای، با جاری کردن خنده‌ای تحسین‌آمیز بر لبانش نشان می‌دهد و اصولا، خنده یکی از نشانه‌های اصلی تعجب انسان به شمار می‌رود.

۵- خنده ناشی از برتری‌ طلبی

احساس برتری کردن، فتح و پیروزی نیز با خنده همراه است. این نوع خنده، در چهره اعضای یک تیم ورزشی پس از غلبه بر دیگری، کاملا مشهود است.

۶- خنده، برای جلب توجه

گاهی برای اینکه اطمینان داده شود به حرف‌های کسی گوش داده می‌شود و گاهی برای هم‌رنگ شدن با جماعتی که در حال خندیدن هستند، این خنده به کار می رود. خنده‌های اغراقی نوجوانان و خنده‌های دو دلداده به هم نیز در این گروه قرار دارند.

۷- خنده شادمانی و نشاط

بخش اعظم خنده‌های انسان ناشی از شادی و خوشحالی وی است. این نوع خنده، انسانی‌ترین و تأثیرگذارترین شکل خنده است. شادمانی و نشاط به هر دلیلی که به وجود آمده باشد، اگر ملایم باشد همراه با لبخند است و اگر شدیدتر شود گاهی قهقهه را موجب می‌گردد. همچنین خندیدن مشابه دارو‌های ضد افسردگی است و باعث افزایش سطح سروتونین در مغز می‌شود.

در جامعه سالم است که یاد می‌گیریم با دیگران بخندیم، نه به دیگران. در چنین جامعه‌ای است که می‌توانیم از خنده‌های عصبی ناشی از استرس و فشار و ترس و اضطراب بکاهیم و خنده‌های شادمانه در جمع را تجربه کنیم.

منبع : مقاله خنده های رئیس جمهور، عبدالرحمن نجل‌رحیم(مغزپژوه)، روزنامه شرق.

*** درود بر شما که با حمایت خود و دعوت دیگران به مطالعه این مطلب و دیگر مطالبم، به من انگیزه می دهید. لطفا در کامنت ها و مباحثات شرکت کنید و پرسشگر باشید.*

تعداد بازدید : ۵۸